عمارت مرمر، عمارتی است که در سی خرداد ۱۳۵۷ با شماره ۱۶۰۶ به ثبت رسید. عمارت مرمر در حال نزدیک شدن به عمری برابر یک سده است؛ بنایی تاریخی که ساخت آن تقریبا از اوایل دهه اول قرن گذشته آغاز شد و در اوسط دهه دوم آن به پایان رسید.
عمارتی که داستان ها و روایت های بیشماری از سر گذرانده و از منظر حضور انواع هنرهای تزئینی تنیده در معماری این بنای تاریخی، مجموعه ای بی بدیل بشمار می رود. این بنا و محیط اطراف آن مصداق بارز هنرهایی چون باغ آرایی، حجاری، آجرکاری، گچ بری، کاشی کاری، منبت کاری، خاتم کاری، آینه کاری، نقاشی، مقرنس کاری و سایر هنرهای تزیینی وابسته به هنر معماری ایران است. در ساخت و پرداخت یکایک این موارد در قالب معماری یا تزئینات عمارت مرمر، هنرمندان و استادانی چون لئون تادوسیان، حسین طاهرزاده بهزاد، استاد حسین لرزاده، ابراهیم کاظم پور، استاد حسین خاک نگار مقدم، علی جواهری، سیدعلی و استاد نوروز، محمد صنیع خاتم، حسین عبد الباقی کاشانی و جمعی دیگر از استادکاران و هنرمندان شهیر یا گمنام این مرز و بوم تلاش کرده اند.
معماری شاخص بنا با گنبد آن که ملهم از گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان ساخته شده، جلوه بی بدیل دیگری به این موزه بخشیده است.
عمارت مرمر در طی حیات پربار خود، از منظر سیاسی، اجتماعی و یا هنری مورد توجه بوده است. این بنا در مقاطع مختلف تاریخی به عنوان اقامتگاه موقت، دفتر کار، محل سکونت، ساختمان تشریفاتی، موزه، محل تصمیم گیری ها و جلسات رسمی و دولتی چه قبل یا بعد از انقلاب قرار گرفته است.
گلناز گلصباحی، مدیر مرکز فرهنگی موزه ای هنر ایران عمارت مرمر گفت: اکنون در این عمارت موزه هنر ایران برپا است. موزه هنر ایران با اتکا به داشته های موسسه فرهنگی موزه های بنیاد، سرگذشتی از هنر ایران، از حدودا هفت هزار سال پیش، تا میانه سده حاضر را به نمایش می گذارد. نمایش این سیر تاریخی و تحول هنر ایران در تالارهای گوناگون عمارت مرمر با انواع هنرها و تزئینات بنا در هم تنیده شده و مجموعه ای به یاد ماندنی ارائه می کند چنانکه سیزده تالار عمارت مرمر و شش فضای عمومی آن مانند سرسراهای هر دو طبقه، راهروها و سایر فضاهایی با چشم اندازها و تزئینات هنرمندانه در اختیار روایت هنر ایران، تاریخچه آن و معرفی هنرمندان آن قرار گرفته است.
وی گفت: آثار موزه هنر ایران قابل دسته بندی در شاخه های هنرهای کاربردی، تزئینی، سنتی، انواع هنرهای وابسته به تزیینات معماری، هنر خوشنویسی، بافندگی، نقاشی معاصر، نگارگری سنتی، نقاشی قهوه خانه ای، سوخت/معرق، نقاشی پشت شیشه، سفالگری، سفالینه های زرین فام، فلزکاری، آرایه سازی، شیشه گری، ساخت رزم افزار، هنر چوب، کاشیکاری، منبت، مقرنس، آینه کاری و خاتم سازی است. تعداد سیصد و بیست و نه عدد اثر تاریخی/ هنری در این موزه به نمایش درآمده است.
گلصباحی افزود: سفالینه های پیش از تاریخ؛ ابزار زندگی، ظروف وآثار باستانی همچون سفال منقوش هزاره ۵ قبل از میلاد، آثار مفرغی هزاره اول قبل از میلاد متعلق به لرستان، آثار یگانه و بی نظیر از دوران باستان و متعلق به هنر هخامنشی، اشکانی و ساسانی، مجموعه شاخصی از ریتونهای هخامنشی با قدمت دو هزار و پانصد سال، ظروف سفالی دوره اشکانیان، شیشه ها و جنگ افزارهایی از دوره ساسانی، مجموعه ای که معرف تکنیک و مهارت فراوان هنرمندان دوره های اولیه اسلامی خصوصا قرن سوم هجری به بعد تا دوره قاجار بوده و در قالب سازه های معماری مانند در منبت کاری شده، سفالینه های منقوش، کاشی های زرین فام، جنگ افزار از شاخص ترین آثار این موزه بشمار می روند.
این موزه در عمارت زیبای مرمر پس از رفع شرایط ناشی از همه گیری کرونا، مجدد پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود. علاقمندان می توانند برای اطلاعات بیشتر به سایت موسسه فرهنگی موزه های بنیاد مراجعه کنند.
محمدرضا کارگر، مدیر کل موزه های میراث فرهنگی با اشاره به اینکه ساختمان موزه مرمر به دوران پهلوی اول متعلق است که معماری ویژه ای دارد، گفت: ولی یکی از ویژگی های اصلی ساختمان این موزه ریشه معماری آن است که به دوره پیش از پهلوی می رسد. در حالی که بسیاری از معماری های در دوره پهلوی سبک مدرنیته دارند، مانند معماری کاخ سعدآباد، مجموعه بناهای میدان مشق، ساختمان شهربانی، ساختمان موزه مرمر ریشه و وامدار دوره قبل دارد.
وی با بیان اینکه عمارت مرمر ویژگی های منحصر بفردی دارد، گفت: این ساختمان زیبایی هایش را تاکنون حفظ کرده و با توجه به اینکه پیش از انقلاب نیز کارکرد موزه های داشته و امروز نیز این کارکرد را حفظ گرده است.
کارگر گفت: در دوره هایی این موزه در اختیار برخی ارگان ها قرار گرفت و کارکرد موزه ای نداشت اما چند سالی است که بنیاد مستضعفان کارکرد اصلی موزه را به این میراث معماری کشور بازگردانده است. وی عمارت مرمر را بی نظیر دانست و گفت: معماری بی نظیر این عمارت خود به تنهایی می تواند مقصدی برای گردشگری یا مکانی برای بازدید علاقمندان میراث فرهنگی کشور باشد.
مطالب مرتبط:
