فقط در دو جزیره ایرانی خلیج فارس زیرساخت گردشگری وجود دارد
خلیج فارس حوزه مشترک ایران، بحرین، کویت، عمان، قطر و عربستان سعودی است. از بین این کشورها بیشترین جزایر متعلق به ایران است. بحرین که یکی از جزایر خلیج فارس نیز محسوب می شود، هفت جزیره دیگر را در مالکیت دارد. ۹ جزیره دیگر در محدوده کویت، پنج جزیره متعلق به عمان، هفت جزیره در حوزه استحفاظی قطر، ۱۱ جزیره در اختیار عربستان و ۱۶ جزیره دیگر در مالکیت امارات متحده عربی است. البته اختلافاتی بین ایران و امارات بر سر مالکیت جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، زرکوه و آریانا وجود دارد، هرچند اسناد و قراردادهای تاریخی مالکیت ایران بر سر این جزایر را اثبات و تایید می کند.
به جز قشم و کیش که نام آشناتر از سایر جزیره های خلیج فارس هستند، هرمز، ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، هندورابی، لاوان، هنگام، ناز، لارک، سیری، فرور بزرگ و کوچک، فارسی، نگین، خارک، خارکو، شیف، مینو، خور موسی، دارا، صدرا، تهمادون، آریانا، زرکوه، شیدور، عباسک، ام الکرم، نخیلو، گرم، بونه، قبر ناخدا، سه دندون، مطاف، میر مهنا، ام سیله، شیخ کرامه، چراغی، مرغی و مولیات دیگر جزایر ایرانی خلیج فارس بشمار می آیند.
نیمی از این جزایر مسکونی بوده و در برخی از آنها تاسیسات نظامی و نفتی مستقر شد. بیشتر جزایر خالی از سکنه نیز به زیستگاه جانوری تبدیل شده اند. دسترسی به بیشتر این جزایر دشوار و در مواردی ناممکن بوده و گاه به مجوزهایی از فرمانداری، محیط زیست، منابع طبیعی و سایر نهادها نیاز دارد.
تردد مسافری بین بیشتر جزایر خلیج فارس با قایق های صیادی صورت می گیرد و دسترسی با اتوبوس دریایی و کشتی های مسافربری تنها برای تعداد محدودی از جزایر از جمله کیش، قشم، هرمز و خارک برقرار شده است. تردد دریایی بین جزایر معمولا ممکن نیست، مثلا از جزیره کیش نمیتوان به قشم سفر کرد، باید به بنادر هرمزگان برگشت و از آنجا به قشم یا هرمز رفت. برای سفر به جزیره هنگام که در فاصله نزدیکی از جزیره قشم قرار دارد نیز باید حتما تا قشم رفت و از آنجا با قایق های صیادی به جزیره هنگام رسید.
برای سفر به جزیره ابوموسی که طرح تبدیل آن به منطقه گردشگری از زمان محمود احمدی نژاد مطرح شد و ناکام ماند، از هواپیماهای کوچک می توان برای جابه جایی استفاده کرد، که البته فقط ساکنان این جزیره چنین امکانی دارند و استفاده از این هواپیما برای مسافران تنها در صورت داشتن جواز ورود به ابوموسی امکان پذیر است. از تهران و بندرعباس نیز پروازهای موردی برای جزایر خارک و سیری وجود دارد، اما از آنجا که این دو جزیره به همراه لاوان محل استقرار دکل های نفتی و پایگاه مهم صادرات نفت بشمار می آیند، سفر به این جزایر برای گردشگر و مسافر بدون مجوز میسر نیست و عملا این جزایر برای گردشگران در دسترس نیستند.
در بین این ۴۱ جزیره، فقط کیش و تا حدی قشم برای گردشگری آماده شده اند. جزایر هنگام و هرمز که تردد مسافری به آن ها نیز انجام می شود، با وجود داشتن اقامتگاه های بومی، اما دارای ضعیف ترین خدمات گردشگری، به ویژه در بخش حمل و نقل عمومی هستند. از طرفی آماده نبودن محیط برخی از این جزایر با توجه به حریم های نظامی، محدودیت هایی را برای رفت و آمد و عکاسی گردشگران بوجود آورده است که سفر را چندان آسان نمی کند.
مرکز مطالعات خلیج فارس در گزارشی به وضعیت جزایر ایرانی خلیج فارس پرداخته و با انتقاد از ضعف امکانات و فقر خدمات به ویژه در جزایر مسکونی خلیج فارس و در مقابل رونق گردشگری، تجارت و تولید ثروت در جزایر کشورهای عربی تاکید کرد: جزایر ایرانی همچون الماسی هستند که می توانند عامل تولید و ثروت، رونق تجارت، جذب سرمایه گذار خارجی و توسعه صنعت گردشگری برای کل کشور شوند، اما امروز از مدیریت نادرست رنج می برند.
در کلیات گزارش پیرامون اینکه فقط در دو جزیره ایرانی خلیج فارس زیرساخت گردشگری وجود دارد، آمد که اهالی جزایر مسکونی خلیج فارس با مشکلات عدیده اقتصادی، آموزشی، فرهنگی، رفاهی و درمانی مواجه اند. ساکنان برخی از این جزایر با وجود استقرار پایگاه های نفتی و دریایی از ثروت، اما در بیکاری و فقر به سر می برند و از ابتدایی ترین امکانات بی بهره اند و شغل اهالی بعضی از این جزایر فقط به صیادی محدود شده است.
مرکز مطالعات خلیج فارس یادآوری می کند که وسعت جزیره قشم ایران به تنهایی از ۲۲ کشور مستقل جهان بزرگتر است. اگر ایران می خواست فقط یک جزیره مصنوعی شبیه قشم در خلیج فارس ایجاد کند، باید بالغ بر ۲۶۶۵ میلیارد دلار برای آن هزینه می کرد. این اندیشکده پیشنهادها و طراح های در دسترس و واقع گرایانه ای را برای آبادانی و عمران جزایر خلیج فارس و خروج از وضعیت نامناسب رفاهی تهیه کرده است که به آنها اشاره می شود:
-حیاتی ترین نیاز مردمان جزایر آب شرب و برق است. در نبود آب شرب سالم، هیچ طرح عمرانی و رفاهی نمی تواند موفق شود. امروزه جزیره آبادان در خوزستان پس از طی کردن هشت سال ویرانی و جنگ و نابودی در جنگ تحمیلی، متاسفانه هنوز از داشتن آب مناسب شرب و سازندگی و زندگی رفاهی مناسب محروم است.
-کمک به صیادان جزیره و دادن امکانات رفاهی به آنها برای رونق زندگی خود که تنها منبع درآمدشان از صید ماهی و میگو است. به همین منظور شرکت سهامی شیلات باید حاصل تلاش روزانه آنها را خریداری و مبلغ آن را روزانه یا ماهانه پرداخت کند. ایجاد مراکز بهداشتی بسته بندی برای استانداردسازی صیدهای دریایی می تواند نه تنها به فروش آن کمک کند، بلکه پلی برای صادرات به دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است.
-ساخت سردخانه برای محافظت از محصولات دریایی صیادان جزیره می تواند به نحو ارزنده ای موثر واقع شود؛ زیرا با ذخیره سازی آبزیان در سردخانه صیادان می توانند زمینه را برای بسته بندی و صادرات به دیگر مناطق هموار کنند.
-اشتغالزایی از مولفه های مهم برای ایجاد رفاه اجتماعی در جزایر است. ساخت کارخانه های بومی بسته بندی و سردخانه یکی از پیشنهادات برای ایجاد شغل در جزایر است. از دیگر اقدامات برای بکارگیری نیروهای بومی منطقه ساخت کارخانه لنج سازی و تعمیر قایق های صیادی است.
-برآورد موقعیت جزایر و ساخت اسکله های متناسب با موقعیت آنها. ساخت اسکله های چوبی استوار و مناسب برای توقف صیادان و لنج هایشان و همچنین بنادر تجاری و سوخت رسانی برای شناورهای غول پیکر.
-ساخت مناطق ویژه گردشگری در جزایر. توریست های بسیاری تمایل به آن دارند که برای اوقات فراغت از سفر دریایی استفاده کرده و به جزیره ای در دریا بروند که هزینه های زیادی نیز برایشان در برنداشته باشد. از آن جایی که سفرهای توریستی به جزایری همچون کیش و قشم با هزینه های تقریبا زیادی انجام می شود، می توان با برنامه ریزی مناسب و ایجاد پارک های دریایی، پلاژها، هتل و متل ها و فضای گردشگری با ورودی مناسب جریان زندگی و رونق و آبادانی و گردش سرمایه را در جزایر به حرکت انداخت.
-گردشگری دریایی یکی از مهمترین زیرشاخه های صنعت گردشگری است که در ایران به آن توجه کمتری شده است. در حال حاضر بخش خصوصی خواهان سرمایه گذاری در جزایر خلیج فارس برای رونق گردشگری در این مناطق است. با این وجود به رغم اینکه کشور ما از سواحل زیبایی در بخشهای شمالی و جنوبی برخوردار است، اما نبود امکانات و تاسیسات مورد نیاز گردشگری، وسیله حمل و نقل دریایی و مجتمع های تفریحی دریایی در سواحل این دریاها باعث شده تا درخواست گردشگران داخلی و خارجی برای استفاده از تورهای دریایی بی پاسخ بماند. ایجاد تورهای گردشگری دریایی برای اسکی و غواصی در جزایر می تواند باعث شکوفایی و رونق و آبادانی این مناطق شود.
مطالب مرتبط: