جانی دوباره در کالبد خانه تاجران چای کلکته
کمتر شهری را سراغ داریم که هر گذر آن، روایت خاص خودش را داشته باشد؛ کوچه های تبریز هر یک سند هویتی محسوب می شوند که با وجود دست درازی مدرنیسم به گلوی تاریخ آنها، هنوز نشانه هایی از بزرگانی که در این مناطق زندگی کرده اند را در خود دارند، خواه با نصب تابلویی بر سر کوچه و خواه با بقایایی از یک بنای باشکوه، اما تخریب شده؛ بن بست کلکته چی یکی از این کوچه هاست که سه خانه تاریخی متعلق به این خاندان در آن قرار دارد، اما یکی از خانه ها که گفته می شود با ارزش ترین آنها بود، به فروش رفته است.
شاید با شنیدن نام خاندان کلکته چی، لبخندی به دلچسبی چای قندپهلوی کلکته و دارجیلینگ بر گوشه لبتان نقش ببند، این عنوان با چای کلکته بی ارتباط نبوده و گفته می شود، خاندان کلکته چی بدلیل اشتغال به تجارت چای کلکته و به روایتی داشتن اراضی در کلکته، پس از اجباری شدن انتخاب نام خانوادگی این عنوان را انتخاب می کنند.
حاج زین العابدین، بزرگ خاندان کلکته چی، چهار فرزند پسر به نامهای محمد، حسینقلی، علی محمد و محمد باقر و دختری به نام خدیجه داشت. این خاندان به کار تجارت چای، بافت فرش و ریسندگی، مشغول و بانی کارهای خیر زیادی مانند احداث کتابخانه و مدرسه بودند.
به گفته نوادگان خاندان کلکته چی، تعدادی از اعضای این خاندان برای تجارت چای به شهر کلکته و دارجیلینگ سفر می کردند، این خاندان همچنین یکی از بزرگترین کارخانجات ریسندگی و بافندگی را در محله کوی فیروز کنونی در تبریز احداث کرده بودند و فرش های اهدایی این خاندان به بارگاه امام حسین (ع) و مسجد کلکته چی هم دلیلی بر این ادعاست.
براساس اظهارات و ادعای محمد رحیم کلکته چی، از دیگر نوادگان این خاندان و نوه حاج محمد باقر کلکته چی، خانه ای که شهرداری آن را خریده و تصمیم به مرمت آن گرفته به نام او و برادرش یعقوب است و در این خصوص می گوید: پدربزرگم در سال ۴۰ از دنیا رفت و این خانه به ما رسید، شهردار منطقه ۸ تبریز پیشنهاد مرمت مجموعه را به ما دادند، با توجه به اینکه مرمت از عهده ما ساخته نبود، مرمت خانه را به عنوان باقیات الصالحات مستقیما به شهرداری سپردیم تا خانه زمانی به مقصد گردشگری تبدیل شود.
او که تجربه ۵۰ سال زندگی در خانه کلکته چی را دارد، از روزهای پررونق این خانه یاد کرده و اتاق هایی را که در آن زندگی کرده اند را نشان می دهد و اظهار می کند: این خانه متعلق به تبریز است، خانه خواهان زیادی داشت ، اما تصمیم گرفتیم آن را به شهرداری بسپاریم. او می گوید: این خانه با حدود ۷۰۰ متر مربع از سال ۷۶ خالی از سکنه شد، اما اشیایی داخل آن بود.
گفته می شود بخشی از اسناد و اشیای موجود در خانه طی چند سال گذشته و بدنبال رها شدن، به سرقت رفته است. طرح مرمت خانه کلکته چی به تازگی برای تایید اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی ارسال شده است.
کارشناس مرمت بناها و بافت ها تاریخی شهرداری تبریز پیرامون مرمت و بازسازی خانه تاجران چای کلکته می گوید: این مجموعه متشکل از سه خانه قدیمی در محله راسته کوچه در بن بست کلکته چی واقع شده است، آجرکاری و گچ کاری های بی نظیر خانه ی کلکته چی در هر طبقه دیده می شود و تلفیقی از این دو هنر زیبا در نماسازی این بنا به کار رفته است.
الناز سیاسی می افزاید: خانه کلکته چی در دور اول شهرداری آقای علی مدبر خریداری شده، اما پس از آن هیچ طرح مرمتی و عملیات صحیح مرمتی انجام نشده است، اما طرح مرمتی بنا پس از انتصاب مجدد آقای مدبر به عنوان شهردار منطقه ۸ تبریز با پیگیری مکرر و همت وی آماده شد و عملیات مرمتی آن آغاز شده است.
به گفته کارشناس مرمت بناها و بافت های تاریخی، در حال حاضر طرح مرمت و رفع آسیب از طبقه دوم خانه کلکته چی آغاز شده و مرمت ادامه خواهد داشت.
شهردار منطقه ۸ تبریز نیز با اشاره به تداوم عملیات مرمتی و استحکام بخشی خانه تاریخی کلکته چی مطابق نقشه ها و طرح اولیه این خانه می گوید: با توجه به فرسودگی دیوارها، ستون ها و تخریب بخش وسیعی از خانه تاریخی کلکته چی، به منظور احیای دوباره این خانه تاریخی، شهرداری منطقه هشت تبریز با حمایت های شهردار کلانشهر تبریز عملیات استحکام بخشی و پایدار سازی این خانه تاریخی را مطابق طرح و نقشه سابق این خانه، آغاز کرده و تمام قسمت های تخریب شده خانه، احیا و بازسازی می شود.
علی مدبر خاطرنشان می کند: چندین سال قبل با وجود محدودیت مالی منطقه تمام توان خود را برای تملک این خانه تاریخی بکار بسته و توانستیم مانع تخریب خانه شویم، متاسفانه بدلیل عدم مرمت و نگهداری مناسب، وضعیت این خانه تاریخی نامناسب بود که فورا عملیات مرمتی این خانه تاریخی را طی ماه اخیر آغاز کرده ایم و بزودی شاهد احیا و بازسازی خانه کلکته چی خواهیم بود.
مطالب مرتبط:
