بی شک یکی از آسیب دیده ترین صنعت های اقتصادی ناشی از ویروس کرونا، گردشگری است. در حال حاضر و با شیوع کرونا، کسب و کارها و فعالیت های صنعت گردشگری و هتلداری داخلی و خارجی با بحران شدیدی مواجه شدند و در حال ورشستگی هستند. همه گیری ناشی از ویروس کرونا، همه جهان را تغییر داده و نه فقط در کوتاه مدت بلکه اثراتی بلندمدت خواهد داشت. صنایع مختلف تا مدت ها درگیر ضررهای ناشی از شیوع کرونا خواهند بود و تا زمانی بسیار نامعلوم باید با این شوک کاهش تقاضا دست و پنجه نرم کنند.
مریم بیگ پور، دکترای بازاریابی معتقد است گردشگری در واقع بیشترین ضربه را از کرونا خورده و تقریبا تا حد ورشکستگی اقتصاد این صنعت پیش رفته است. با این حال پیش بینی می شود این مسأله در میان مدت حل خواهد شد و دنیا به حالت عادی خود باز خواهد گشت که با این وجود باز هم محدودیت هایی وجود خواهد داشت.
با شیوع ویروس کرونا چه میزان شغل در صنعت گردشگری در معرض نابودی قرار گرفت؟
طبق آخرین گزارش های سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر در سال ۲۰۲۰ قرار بود رونق بیشتر مشاغل و کارآفرینی در صنعت گردشگری و هتلداری جهان تجربه شود، اما با ظهور ویروس کرونا، ۵۰ میلیون شغل در صنعت گردشگری و مهمان نوازی در معرض نابودی قرار گرفت، حجم درآمدهای حاصل از این صنعت به یک سوم نزول کرد.
گردشگری داخلی کشورها نیز با روند آهسته به کار خود ادامه داد اما هنوز با دوران رونق خود فاصله زیادی دارد. کافی است براساس مقاله پیامدهای کرونایی در صنعت گردشگری داخلی و خارجی بدانید در بعضی از شرکت های داخلی و خارجی گردشگری، رزرو بلیط بیش از ۹۵ درصد کاهش یافته است.
خطوط هوایی ورشکسته شده اند، شرکت های مسافرتی تعداد زیادی از کارکنان خود را تعدیل کرده اند و رو به تعطیلی رفته اند. یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر شاغل این حوزه بطور مستقیم و حدود پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر شاغل غیر مستقیم در صنعت گردشگری و هتلداری ایران در شرف بیکار شدن هستند.
از تغییرات جهانی سفر کردن در دوران کرونا و پس از کرونا بگویید. آیا شاهد رشد شتاب آلود سفر همانند سالهای اخیر خواهیم بود؟
با وجود صدمات بسیار، با این حال پیش بینی می شود این مسأله در میان مدت حل خواهد شد و دنیا به حالت عادی خود باز خواهد گشت اما سفر و به خصوص سفرهای بین المللی تغییرات مهمی را تجربه خواهند کرد. البته این بار با شرایط و دستورالمل های جدیدی همراه خواهد بود که می توان به حضور کمتر یا با حساسیت بالا در محیط های بیش از حد شلوغ تفریحی و گردشگری، حساسیت های بهداشتی شخصی افراد و ضدعفونی با ژل و یا شست وشوی مداوم دست، مدت زمان کمتر حضور در مراکز تفریحی و بسته، استفاده کمتر از وسایل حمل و نقل عمومی، کاهش سفرهای گروهی و مواردی از این دست که خود بیانگر تغییر رفتارهای گردشگری است، اشاره کرد.
بدیهی است در این روند نسبت افزایش سفرهای داخلی به سفرهای خارجی بیشتر خواهد شد اما دیگر از رشد شتاب آلود سالهای اخیر خبری نخواهد بود. در واقع صنعت گردشگری جهان یکی از حوزه هایی است که باگسترش کرونا با چالش های فراوانی مواجه شده است.
آیا بعد از ریشه کن شدن کرونا شاهد چالش هایی در حوزه صنعت گردشگری کشور خواهیم بود؟
صنعت گردشگری داخلی کشور ما با توجه به اینکه در سالهای اخیر به دلیل افزایش نرخ ارز، بلیت هواپیما، هتل ها و مراکز اقامتی مشکلات فراوانی را تجربه کرده است، اما با گسترش ویروس کرونا ضربه سنگینی به آن وارد شد. برای همین لازم است که مسئولان کشور در این خصوص تدابیر ویژه اتخاذ کنند، چرا که بعد از ریشه کن شدن کرونا شاهد چالش هایی در حوزه صنعت گردشگری کشور خواهیم بود که تا مدت ها تأثیرات منفی آن ادامه پیدا خواهد کرد.
در حال حاضر همه کشورهای دنیا که در حوزه گردشگری فعالیت داشتند از اثرات شیوع کرونا آسیب دیده و این اتفاق تاثیرات سنگینی را بر درآمدهای مالی این کشورها تحمیل کرده است. لغو رویدادهای بزرگ گردشگری در جهان نشانه اهمیت موضوع و لزوم توجه به سلامت جامعه بشری در مواجه با این ویروس بشمار می رود. به همین دلیل ایران نیز از این آسیب مصون نمانده و بخش مهمی از صنعت گردشگری داخلی و خارجی ما دچار رکود و افت شده است.
اما این روند بطور یقین ادامه نخواهد داشت و باید برای رسیدن به توسعه پایدار در صنعت گردشگری از حالا برای بعد از دوران گسترش کرونا تصمیم گرفت و از ظرفیت های بالقوه آن بهره برد.
افزایش ارز تا چه اندازه به یکی از چالش های صنعت گردشگری تبدیل شده است؟
گردشگری می توانست فرصت های بزرگی را برای کشورمان فراهم کند. گردشگری در سطح بین المللی، منطقه ای و داخل کشور روند روبه رشدی را تجربه می کرد اما در کشور ما در یک سال و نیم اخیر به دلیل تحریم ها با چالش هایی همراه شد یکی از این مشکلات افزایش ارز در سال گذشته بود که منجر به افزایش قیمت هتل ها و مراکز اقامتی و بلیت هواپیما را به همراه داشت در نتیجه هزینه سفر افزایش پیدا کرد و منجر به کاهش گردشگر شد. افزایش نرخ قیمت بنزین یکی دیگر از عوامل کاهش رونق صنعت گردشگری در کشور بود. اما با شیوع کرونا ضربه سهمگینی به این صنعت وارد شد.
با توجه به این شرایط بسیاری از آژانس ها و شرکت های گردشگری و هتلداران در معرض ورشکستی قرار دارند که به دلیل کاهش گردشگران است در همه جهان شاهد این شرایط بحرانی هستیم اما کشورهایی مثل ترکیه و امارات از صاحبان صنعت گردشگری در این شرایط در کشورشان حمایت می کنند در حالی که اگر مسئولان کشور ما در این رابطه تدبیری اتخاذ نکنند شاهد پیامدهای منفی در صنعت گردشگری حتی بعد از ریشه کردن ویروس کرونا خواهیم بود.
برای کاهش پیامدها در صنعت گردشگری در دوران کرونا و پس از کرونا چه پیشنهاداتی دارید؟
در دوران کرونا افراد و کسب و کارها باید خود را برای دوران پساکرونا آماده کنند. از جمله بهره گیری بیشتر از فنون نوین و مجازی، می تواند برای بحران های کاری و اقتصادی جهان جایگزین مناسبی باشد. همه چه مسافران و چه ارائه دهندگان خدمات گردشگری باید خود را برای انجام و رعایت پروتکل های بهداشتی آماده کنند. همه مراکز تفریحی بویژه اقامتگاه ها و رستوران ها باید کیت ها و بسته های بهداشتی فردی را در اختیار داشته باشند.
در این میان سفرهای گروهی نظیر آنچه که در طرح ملی “ایران؛ مرز پرگهر” انجام می شد باید با تعداد کمتر و با رویکرد تخصصی تری برگزار شوند، آموزش ها در حوزه گردشگری نیز باید اغلب به شکل مجازی برگزار شود و در صورت لزوم آموزش های حضوری با رعایت فاصله امن و با تعداد کمتری برگزار شود.
از سوی دیگر برای به حداقل رساندن آسیب های اقتصادی باید بسته های حمایتی از سوی دولت و متولیان برای فعالان گردشگری در نظر گرفته شود. مواردی همچون امهال سه تا ۶ ماهه مالیات اعم از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد، تعویق سه ماهه بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی از جمله این حمایت هاست.
دولت باید ساز و کارهایی ایجاد کند تا با استفاده از آن حوزه های مختلف گردشگری را شناسایی و دسته بندی کند و به بخشی از آنها کمک های بلاعوض و به بخش دیگر وام کم بهره پرداخت کند. علاوه بر آن دولت باید برای رونق بخشیدن به بازار سفر، وضعیت مالی و اقتصادی افراد جامعه را در نظر بگیرد و کمک های نقدی را برای سفر رفتن افراد پرداخت کند، زیرا اغلب افراد جامعه نیز در دوران شیوع کرونا در قرنطینه بوده اند و از نظر اقتصادی نیز متضرر شده اند.
همچنین باید برای مسافران تسهیلاتی کم بهره با بازپرداخت ۶ تا ۱۰ ماهه را فراهم کند تا با این امر افراد را به سفر کردن تشویق کند تا افرادی که تمایل به سفر رفتن دارند اما شرایط اقتصادی آنها دچار مشکلاتی است و توان مالی لازم جهت سفر را ندارند بتوانند برای سفر برنامه ریزی کنند.
آیا پرداخت تسهیلات بانکی به آژانس های مسافرتی یاری رسان فعالان بازار گردشگری است؟
پرداخت تسهیلات بانکی به آژانس های مسافرتی با شرایط فعلی هیچ کمکی به نجات این گروه از فعالان بازار گردشگری نمی کند، زیرا چنین تسهیلاتی با سود ۱۲ درصد برای فعالان گردشکری رقمی سنگین است. در نهایت با توجه به اینکه تابستان نیز فصل سفر در ایران بشمار می رود می توانیم فرصت مجدد سفر را در این ایام طراحی و ایجاد کنیم، البته در صورتی که کرونا فروکش کند و همه مناطق کشور در وضعیت سفید قرار گیرند.
همچنین تولید محتوای فیلم و عکس با زبان های بین المللی، حضور و تولید محتوا در شبکه های اجتماعی، معرفی جاذبه های فرهنگی ایران از جمله این موارد است و نیز باید بررسی شود که از زمان مواجه با بحران کرونا چقدر از ظرفیت های دانشگاهی برای ارائه راهکار و مقابله با آسیب های بیشتر فعالان گردشگری استفاده شده و اگر این میزان کافی نبود باید پرسید که چرا این پتانسیل ها در بدنه دولتی نادیده گرفته می شود؟
توسعه گردشگری نمی تواند تنها متکی به وزارت میراث فرهنگی و گردشگری باشد و لازم است از همکاری های فرا سازمانی و برنامه های مشترک نهادهای مختلف برای این توسعه دوباره استفاده کرد.
مطالب مرتبط:
