دکتر اسماعیل همتی ازندریانی اظهار کرد: سال ۹۳ درخواست طرح پژوهشی برای بررسی، شناسایی، ثبت و ضبط سنگ نگاره ها را ارائه دادیم که در آن زمان امکان پذیر نشد و پس از انجام پژوهش هایی تعدادی از آنها را در مجلات معتبر هنر صخره ای در قالب مقالات علمی منتشر کردیم.
وی ادامه داد: پس از آن کتابی با عنوان «سنگ نگاره های استان همدان» به قلم بنده و دکتر محمدی فر تألیف شد و اطلاعات و مشخصات آثار را به میراث فرهنگی ارائه کردیم که آنها را ثبت و ضبط کنند اما با توجه به مشکلات و محدودیت های میراث فرهنگی استان و بالا بودن حجم کار فعلا این کار عملیاتی نشده است.
سنگ نگاره ها برای حفاظت باید ثبت ملی شوند
همتی ازندریانی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی پیگیر ثبت این آثار است، اضافه کرد: با توجه به تعداد بالای سنگ نگاره ها این آثار نیاز به توجه ویژه ای دارند و باید همه به صورت مشخص ثبت و ضبط شوند و تا زمانیکه ثبت ملی نشده اند، بطور طبیعی شناسه و پلاکی ندارد و در معرض تخریب و نابودی توسط افراد هستند.
این باستان شناس با تأکید بر لزوم فرهنگسازی و آگاه سازی این موضوع برای مردم، تصریح کرد: به عنوان مثال مردم نقش های این سنگ نگاره ها را نشانه گنج می دانند و اگر اطلاعات درستی داشته باشند با این آثار با خشونت و با دید حفاری گنج با آنها برخورد نمی کنند.
وی با اشاره به اینکه در سال های اخیر بخشی از این سنگ نگاره ها تخریب شده، ادامه داد: علاوه بر نمونه تخریب شده در ازندریان، سنگ نگاره دیگری بین ازندریان و روستای هنجین که نقش گرز به دستان سوار بر اسب است را داریم که صحنه های پهلوانی و اسطوره ای است و یک شاهکار محسوب می شود و متأسفانه اخیرا تخریب شده است.
سنگ نگاره ها در کنار معادن و در معرض تخریب هستند
همتی ازندریانی با بیان اینکه بهترین کاری که میتوان برای این سنگ نگاره ها انجام داد مستندنگاری دقیق، تهیه کدهای Gps و جمع آوری اطلاعات دقیق آنهاست، مطرح کرد: بسیاری از این آثار در مناطقی قرار دارند که رگه های سنگ سیلیس در کنارشان قرار دارد و جزو محدوده های ممنوع نیستند و به آنها مجوز معدن داده می شود بنابراین آثار به راحتی تخریب می شوند.
وی درباره قدمت این سنگ نگاره ها، گفت: تاکنون در ایران هیچگونه تاریخ گذاری دقیقی روی این آثار انجام نشده، علاوه بر این دو نوع تاریخ گذاری داریم یکی تاریخ گذاری مطلق که براساس روشهای آزمایشگاهی است و دیگری تاریخ گذاری نسبی است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: در مورد این سنگ نگاره ها تاریخ گذاری مطلق انجام نشده و محدودیت های تکنیکی و تکنولوژیکی در این زمینه وجود دارد بنابراین نمیتوان تاریخ گذاری دقیق، مطلق و علمی انجام داد اما براساس شواهد موجود امکان تاریخ گذاری نسبی وجود دارد.
قدمت سنگ نگاره های همدان به هزاره پنجم پیش از میلاد بر می گردد
همتی ازندریانی با بیان اینکه در استان همدان سنگ نگاره هایی از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره معاصر وجود دارد، گفت: به عنوان مثال نمونه هایی از نقوش در استان موجود است که اسب زین ندارد و نشان می دهد مربوط به پیش از دوره ساسانی و اشکانی است، همچنین نمونه هایی که در نزدیکی روستای علی آباد دمق وجود دارد که مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد و شبیه نمونه های سیلک کاشان است و قدمت چند هزار ساله آنها را نشان می دهد.
این باستان شناس با تأکید بر اینکه این سنگ نگاره ها تقریبا در طیف وسیعی از استان همدان وجود دارد، یادآور شد: به عنوان مثال در نزدیکی منطقه حفاظت شده لشکردر، قشلاق، علی آباد در ملایر، ازندریان، روستای ارزانفود و مناطق اطراف همدان مثل دره های دیوین، دوستعلی، تاریک دره و شهرستان های بهار، کبودراهنگ و رزن این نوع آثار مشاهده می شود.
عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا در پایان اضافه کرد: تمرکز این آثار بیشتر در دره های میان کوهی رشته کوه الوند است که بدلیل خاصیت ییلاقی، دسترسی به منابع آب، پوشش گیاهی مناسب و شکارگاهی بودن آنهاست که شرایط مناسبی برای حضور حیوان در کنار انسان فراهم می کرد.
مطالب مرتبط:
