محسن جانجان، سرپرست هیأت باستان شناسی گفت: تا پیش از سال ۱۳۸۴ که اداره کل میراث فرهنگی استان همدان از مهدی رهبر برای گمانه زنی در محله دو خواهران دعوت بعمل آورد، هیچگونه اقدامی برای شناسایی محل لائودیسه صورت نگرفته بود. او به آغاز گمانه زنی ها و کاوش ها در چهار فصل و در سالهای ۱۳۸۴، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۸ اشاره کرد و افزود: با توجه به ساخت و سازهای انبوه و متراکم در محله دو خواهران که در عین حال از محلات فقیرنشین نهاوند محسوب می شود، هیأت کاوش با مشکلات فراوانی از جمله انتخاب محل مناسب برای گمانه زنی روبرو بود.
این باستان شناس به ادامه کاوش ها در فصل پنجم و ششم و نتایج شش فصل کاوش در این محوطه تاریخی اشاره کرد و گفت: آثاری از دوره سلوکی و اشکانی از جمله سرستون، پایه ستون و سفال های دوران تاریخی (سلوکی و اشکانی) در این شش فصل کاوش کشف شده است.
جانجان با بیان اینکه فصل ششم کاوش با تخریب دیوار حسینیه دو خواهران نهاوند آغاز شد، اظهار کرد: با توجه به نتایج پنج فصل گذشته، کشف آثار تاریخی مربوط به دوره سلوکی و احتمال وجود سرنخ در محل فعلی حسینیه، کاوش در این بنا انجام شد.
وی همچنین گفت: کاوش در داخل صحن امامزاده دو خواهران نیز ادامه یافت که نتایج حاصل از ترانشه های ایجادشده در این منطقه به کشف آثاری از دوران سلوکی، اشکانی و اسلامی منجر شد.
سرپرست هیأت باستان شناسی با بیان اینکه جست وجوها برای کشف معبد لائودیسه همچنان ادامه دارد، ابراز امیدواری کرد که این کشف در فصول آتی کاوش محقق شود.
لائودیسه به شهر گمشده سلوکی ها معروف است که کشف آن رازهای سر به مهر این سلسله تاریخی را فاش می کند. اما باستان شناسان چطور متوجه حدود جغرافیایی لائودیسه در شهر نهاوند شدند؟
سال ۱۳۲۲ شمسی به طور اتفاقی، کتیبه ای به خط و زبان یونانی از محله دو خواهران نهاوند کشف شد که نشان می داد نهاوند در زمان سلوکی ها لائودیسه نام داشته و دارای معبدی به همین نام بوده است. شهرهایی که تاریخ نویسان و نویسندگان از زمان اسکندر مقدونی و جانشینان او در ایران و سایر متصرفات از آنها یاد می کنند، الکساندریا، آپامه آ، آنتیوخیا، لائودیسه آ و… نام داشته اند که جز نام آنها، اطلاعات دیگری از این شهرها در دست نیست.
در اسناد تاریخی اشاره شده که اسکندر و جانشینان او به منظور تسلط بر ایران که دارای تمدن درخشانی بوده، اسکان یونانی های مهاجر در ایران را در دستور کار خود قرار داده بودند و برخی از شهرهای ایران را نیز به منظور پیوند دو تمدن ایران و یونان توسعه و یونانی ها را در آن اسکان دادند. با توجه به مدت کوتاه سلطنت اسکندر که دوازده سال و نیم طول کشیده و در تمام این مدت در حال قشون کشی از آسیای صغیر تا هند و مصر بود، نمی توان این فرضیه را پذیرفت که اسکندر در این مدت توانسته باشد شهرهایی به مفهوم واقعی ایجاد کند. بنابراین میتوان تصور کرد که شهرهای نام برده شده در حقیقت اردوگاه های نظامی برای سپاه مقدونی بوده اند؛ شهرهایی که در این دوره ایجاد می شدند معمولا به نام شاهان یا همسرانشان نامگذاری می شدند. یکی از خصوصیات شهرهای یونانی وجود معبد، ورزشگاه، تئاتر و آگورا بود.
از جمله شهرهای ایجاد شده در غرب ایران، لائودیسه است که به نام همسر آنتیوخوس سوم نام گذاری شده بود. «گیرشمن» ـ باستان شناس و نویسنده کتاب ایران از آغاز تا اسلام ـ توسط لوئی روبر از کشف «لائودیسه» اطلاع پیدا کرد و به منظور فراهم آوردن مقدمات کاوش، یک روز را در نهاوند گذراند. ظاهرا گیرشمن با حضور در نهاوند، قصد ارزیابی موفقیت خود از کاوش در این محل را داشت، اما با بررسی وضعیت موجود، متوجه شد که صرف وقت در نهاوند برایش موفقیتی در بر نخواهد داشت. بنابراین به لوئی روبر نوشت: «توجه شما را به این نکته جلب می کنم که ظاهرا تمام قسمت های محوطه باستانی نهاوند، به بهانه تهیه خاک و سنگ برای بناهای جدید زیر و رو شده و در عین حال شهر جدید نهاوند به سرعت روی آثار هلنیستیک را پوشانیده است.»
محوطه تاریخی و منطقه دوخواهران که گمان می رود معبد لائودیسه در آنجا باشد، سال ۱۳۲۷ خورشیدی به شماره ۳۷۴ به عنوان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران ثبت می شود. با این حال، لائودیسه هنوز برای باستان شناسان رازی سر به مهر است.
مطالب مرتبط:
