رای تخریب سینما ایران به میراث ابلاغ شده است
گورستان سینماهای دنیا یا همان پایتخت منقرض شده سینما در کشور این روزها منتظر دعوای حقوقی بین میراث فرهنگی و مالک خود است تا قدرت فرهنگ و پول را بسنجد؛ هر چند میراث فرهنگی نه تنها هنوز فرصت ثبت ملی خیابان لاله زار را با آن همه قدرت تاریخی و فرهنگی بدست نیاورده و به جز چند بنای منحصربفردتر، هیچ کدام از بناها و ساختمان های واجد ارزش تاریخی و فرهنگی این خیابان را ملی نکرده است، اما هستند بناهای قدیمی و جداره های تاریخی زیادی که نیازمند ثبت ملی هستند.
اقدامی که می توان آن را دست کم بعنوان یک فرصت برای خریدنِ زمان با هدف جلوگیری از تخریب بنا حساب کرد. هر چند تا همین لحظه قرار داشتن نام سینمای قدیمی «ایران» در فهرست آثار واجد ارزش شورای عالی معماری و شهرسازی راهی برای رد و بدل کردن نامه های قضایی و قانونی برای رسیدن به نتیجه ای بوده که از حضور لحظه ای لودرها و تخریب این سینما مانند خانه های قدیمی زیادی که یک شبه نابود شدند، جلوگیری می کند، اما سرانجام این فرصت هم روزی تمام می شود تا اگر میراث فرهنگی موفق نبود، حرکت چنگک لودرها آغاز شود.
با انتشار خبر حکم دیوان عدالت اداری برای سینمای قدیمی «ایران» در لاله زار تاریخی نه تنها فعالان میراث فرهنگی نسبت به آن واکنش نشان دادند که فعالان حوزه سینما نیز واکنش های اعتراضی زیادی نسبت به این تصمیم و حکم دیوان عدالت اداری داشتند، برای سینمای حدود ۸۰ ساله ای که تبدیل بخشی از آن به ساندویچ فروشی و سروصدای زیادی که برایش به پا شد، میراث فرهنگی تلاش نکرد تا با ثبت ملی آن، راه را برای آسیب های بیشتر به این بنا مسدود کند.
برای حفاظت از سینما ایران تلاش می کنیم
اکنون مرتضی ادیب زاده، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیرامون تلاش برای حفظ سینما ایران در لاله زار می گوید: با ابلاغ رای دیوان عدالت اداری به میراث فرهنگی برای حکم تخریب این سینما، کارشناسان این سازمان، واجد ارزش بودن آن را از سوی میراث فرهنگی به دیوان عدالت اداری اعلام کردند که آن رای نیز ابطال شد.
او ادامه می دهد: قرار است در جلسه راهکارهای مناسب، برای جلوگیری از تخریب آن بررسی شود. در هرصورت این سینما در جداره خیابان لاله زار به عنوان یک فضای تاریخی قرار دارد، به همین دلیل حساسیت زیادی نسبت به آن داریم و حفاظت از آن خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه مالک این سینما در حدود دو سال گذشته درخواست تخریب و نوسازی این سالن سینما را داده بود، اظهار می کند: در آن زمان با استعلام شهرداری از میراث فرهنگی، اعلام کردیم این ملک نباید تخریب شود، با این وجود مالک همچنان پیگیر تخریب آن بود و با شکایت به دیوان عدالت اداری، اکنون حکم تخریب آن را گرفته است.
از فعالیت سینما ایران تا وقتی جای خود را به لودرها می دهد!
کتاب سال سینمای ایران درباره سالنهای سینمای ایران که توسط عباس بهارلو گردآوری شده، در سال ۱۳۸۱ سینما «ایران» را دومین سینمای دائمی پایتخت معرفی کرده و درباره آن اینطور آورده است: «دومین سینمای دایمی تهران با نام «ایران» در دوم اردیبهشت ۱۳۰۶ به جای کافه قنادی اوگانف افتتاح شد. موسسان سینما ایران آرنولد یاکوبسون و الکساندر لوین بودند. یاکوبسن و شریکش با افتتاح سینما «ایران»، رقیب اصلی علی وکیلی و گراند سینما بودند. فیلم «تاریخ بشریت» در دو سری و ده پرده از نخستین فیلم هایی است که در سینما ایران به نمایش درآمد و به مشتریان بابت خرید هر بلیت یک فنجای چای مجانی هم داده می شد.
داوود قهردار، عکاس و پژوهشگر سالن های سینما درباره این سالن سینمای قدیمی می گوید: سینما ایران را «یاکوبسون» و «الکساندر لوین» در لاله زار احداث کردند. در واقع یاکوبسون پس از آشنایی با لوین، سینما ایران را در محل فعلی سینما البرز احداث کرد و در دوم اردیبهشت ۱۳۰۶ آن را افتتاح کردند، بعد از مدتی آنها سالن تئاتر یک زوج دکتر را خریداری کرده و سالن سینما ایران را در سال ۱۳۱۹ در آن مکان می سازند و حتی نام «ایران» را از آن طرف خیابان به سالن جدید منتقل می کنند و فعالیت سالن قبلی سینما همچنان با نام «البرز» ادامه پیدا می کند.
وی که پژوهش و عکاسی را از دوره قاجار تا ۱۴۰۰ انجام داده و نتیجه پژوهش هایش در قالب کتابی با عنوان «سینماهای تهران» بزودی منتشر می شود، ادامه می دهد: سینما ایران در آن زمان جز لوکس ترین، بزرگترین و مطرح ترین سالن های تهران و به خصوص در دهه بیست و سی بوده و پس از آن سینماهایی مانند رکس، کریستال و متروپل ساخته می شود.
او با اشاره به اینکه در سال ۱۳۳۵ «راج کاپور» – هنرپیشه معروف هندی به ایران می آید و فیلم «آقای ۴۲۰» را در این سینما افتتاح می کند، می افزاید: در سال ۱۳۳۷ نیز فیلم «طوفان در شهر ما» ساخته ساموئل خاچیکیان اکران می شود و این کار باعث شلوغی بیش از حد در جلوی این سینما می شود.
قهردار با اشاره به اینکه یاکوبسن در سال ۱۳۳۹ در گذشت، اضافه می کند: سال ۱۳۴۱ وارثان وی این سینما را به دو نفر دیگر یعنی “مهدی حق گو” و “اسحاق زنجانی” می فروشند.
او با بیان اینکه فعالیت سالن این سی نما در سال ۱۳۷۰ به دستور وزارت ارشاد و به دلیل فرسودگی زیاد لغو می شود، ادامه می دهد: در چند سال گذشته در ورودی این سالن سینما، دکه ای شروع به فعالیت کرد که ساندویچ و آبلیمو می فروخت و حتی در سالن انتظار آن نیز یک مغازه ساندویچی فعال بود که آن نیز در طول یکی دو سال گذشته تعطیل شد.
مطالب مرتبط:
