عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی گفت: سبک سفر بخش عمده ایرانیان به گونه‌ای است که به جز هزینه بنزین و قدری هزینه اسکان، عملا هزینه مازادی بر گردشگر تحمیل نمی‌کند و در نتیجه فراز و نشیب‌ها و بحران‌های اقتصادی کشور بر این بخش از گردشگری بی تاثیر یا کم‌تاثیر است.
حامد بخشی در خصوص گردشگری معیشتی اظهار کرد: گردشگری را می‌توان از منظرهای مختلفی مورد بررسی قرار داد. یکی از این منظرها رویکرد اقتصادی به گردشگری است. در واقع یکی از توجیه‌های اصلی برای توسعه و ترویج گردشگری به مقاصد مختلف روستایی و غیر آن، این است که گردشگری موجب ایجاد اشتغال، رونق کسب و کار و بهبود وضعیت اقتصادی ساکنان مقصد گردشگری شود.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان واقعیت گردشگری داخلی ایران را مورد ارزیابی قرار داد، گفت: از آنجا که گردشگری مستلزم هزینه‌کرد گردشگر است، موجب انتقال منابع مالی از سوی گردشگری به سمت میزبان می‌شود. به طور معمول زنجیره خدمات گردشگری، شامل اقامت، تغذیه، دیدار از جاذبه‌ها، حمل‌ونقل و خرید سوغات است. این زنجیره تقریبا هزینه‌کرد یک گردشگر را در بر می‌گیرد، اما گردشگران داخلی ایران چقدر برای این زنجیره خدماتی هزینه پرداخت می‌کنند؟ به عبارتی چقدر پول از سوی گردشگر به صاحبان بخش‌های مختلف مذکور سرازیر می‌شود؟
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: یافته‌های پیمایش ملی گردشگری ایران که داده‌های آن در سال ۱۳۹۶ گردآوری شده می‌تواند تصویر روشنی در این زمینه را به ما ارائه کند. طبق این یافته‌ها از هر سه گردشگر، یک نفر در منزل اقوام و خویشان خود اقامت می‌کند و ۱۲ درصد نیز در چادر و کمپ‌ها اسکان می‌یابند.
بخشی یادآور شد: در مجموع می‌توان گفت نیمی از گردشگران برای اسکان خود تقریبا هیچ پولی نمی‌پردازند. در بخش حمل‌ونقل نیز قریب به سه‌چهارم معادل ۷۲ درصد سفرهای گردشگری با وسیله نقلیه شخصی گردشگر صورت گرفته است. در نتیجه عمده هزینه حمل‌ونقل سفر مربوط به بنزین و استهلاک خودرو است.
وی ادامه داد: سهم هواپیما و قطار روی هم رفته کمتر از ۱۰ درصد سفرها بوده و حدود یک‌پنجم سفرها نیز با اتوبوس انجام شده است. قریب به سه‌چهارم گردشگران در سفر خود هیچ پولی برای دیدار از جاذبه‌های گردشگری پرداخت نکرده‌اند. همچنین ۷۷ درصد گردشگران در طول سفر خود «هیچ» وعده غذایی را از رستوران‌ها یا سایر مراکز تهیه و فروش غذا خریداری نکرده‌اند و چهار نفر از هر ۵ گردشگر در طول سفر خود هیچ کالایی به عنوان سوغات خریداری نکرده است.
بخشی اضافه کرد: بنابراین می‌بینیم که قریب به سه‌چهارم گردشگران تقریبا هیچ هزینه‌ای بابت دیدار از جاذبه‌ها، حمل‌ونقل، خرید سوغات و نیز وعده‌های غذایی در سفر پرداخت نمی‌کنند، نیمی از آنان نیز هزینه‌ای برای اسکان در سفر نمی‌پردازند. این بدان معنی است که آنچه به عنوان صنعت گردشگری نامیده می‌شود و شامل مراکز رسمی ارائه زنجیره سفر شناخته می‌شود تنها از یک‌چهارم گردشگران منتفع می‌شود.
عضو عیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی گفت: در حوزه اسکان نیز علاوه بر نیمی از گردشگران که اسکان رایگان دارند، حدود ۱۵ درصد دیگر از منازل اجاره‌ای، حسینیه، مدارس و… استفاده می‌کنند که مربوط به بخش غیررسمی، اسکان می‌شود. در واقع، هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌ها مجموعا به ۱۳ درصد گردشگران خدمات ارائه می‌دهند. از این‌رو، گردشگری داخلی ایران را می‌توان یک «گردشگری معیشتی» نامید.
وی ادامه داد: در گردشگری معیشتی عملا پولی از گردشگر به میزبان انتقال نمی‌یابد و در نتیجه موجب توسعه اقتصادی مورد انتظار در مقیاس تعداد گردشگران مقصد گردشگری نمی‌شود. سبک سفر بخش عمده ایرانیان به گونه‌ای است که به جز هزینه بنزین و قدری هزینه اسکان، عملا هزینه مازادی بر گردشگر تحمیل نمی‌کند و در نتیجه فراز و نشیب‌ها و بحران‌های اقتصادی کشور بر این بخش از گردشگری بی تاثیر یا کم‌تاثیر است.
مطالب مرتبط:
