گردشگری تاریک یا سیاه نوعی از گردشگری است که در سال‌های اخیر مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است و پخش سریال‌ها و فیلم‌هایی مانند چرنوبیل و توریست تاریک، سبب ترویج مفهوم گردشگری تاریک میان مردم شده و انگیزه سفر به این مناطق را ایجاد کرده است.
گردشگری تاریک به بازدید از مکان‌هایی اطلاق می‌شود که برخی از تاریک‌ترین وقایع تاریخ بشر در آن‌جا رخ داده است که می‌تواند شامل نسل‌کشی، ترور، حبس، پاک‌سازی قومی، جنگ، فاجعه طبیعی یا تصادف باشد.
گردشگری تاریک با نام‌های گردشگری سیاه یا توریسم غم نیز شناخته می‌شود و نوعی از گردشگری بوده که با مرگ یا تراژدی همراه است.
از نقاطی که به عنوان جاذبه‌های گردشگری تاریک بین گردشگران و علاقه‌مندان محبوبیت بالایی دارند می‌توان به «آشویتس»، «چرنوبیل»، «زمین صفر»، «یادبود ۱۱ سپتامبر» و «هیروشیما» اشاره کرد. همچنین جاذبه‌های گردشگری تاریک کمتر شناخته شده ممکن است شامل گورستان، رویدادهایی با مضمون زامبی‌ها یا موزه‌های تاریخی باشد.
این نوع از گردشگری اوایل دهه ۹۰ توجه دانشگاه‌ها و دانشگاهیان را به خود جلب کرد و این اتفاق باعث شد که اخیرا نیز توجه رسانه‌ها و عموم مردم به گردشگری سیاه برانگیخته شود.
برای بسیاری از افراد تماشا و مواجهه با اماکن تراژدی جذاب بوده و عواطف آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای برخی از گردشگران آشنایی با تاریخ و فرهنگ گذشته در این نوع از گردشگری بسیار اهمیت دارد، بر همین اساس در برخی مواقع رویارویی با این اماکن گردشگری تأمل در تاریخ را به دنبال خواهد داشت.
گردشگری تاریک ارتباط تنگاتنگی با گردشگری آموزشی دارد. آموزش گردشگری تاریک، برای بسیاری از گردشگران به عنوان انگیزه غالب یا اصلی به شمار می‌رود. البته شاید گردشگری تاریک تجربه‌ای خوشحال‌کننده نباشد، اما بسیاری از مردم جنبه آموزشی آن را مهم دانسته و از آن لذت می‌برند. بنابراین انگیزه و هدف گردشگران در گردشگری تاریک متفاوت است و ممکن است به دلیل تجربه‌های جدید و متفاوت به این نوع از گردشگری روی آورند.
گفتنی است که محبوبیت این حوزه به جایی رسیده است که نویسندگانی برای نگارش کتاب در این حوزه زمان می‌گذارند و اطلاعات خود را با دیگران در این حوزه تقسیم می‌کنند.
گردشگری تاریک انواع گوناگونی دارد که شامل کارخانه‌های سرگرم‌کننده تاریک، نمایشگاه‌های سیاه، سیاه‌چال‌های تاریک، مکان‌های استراحت سیاه، زیارت‌گاه‌های سیاه ، سایت‌های درگیری سیاه، اردوگاه‌های نسل‌کشی سیاه و بلایای تاریک می‌شود.
عمل گردشگری سیاه تا حدودی بحث برانگیز است، برخی آن را اقدامی برای احترام و برخی دیگر به عنوان عملی غیراخلاقی می‌شناسند. بنابراین با توجه به مفهوم و موضوع گردشگری سیاه این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که آیا بازدید از مکان‌های مرگ و تراژدی واقعاً اخلاقی است؟
با توجه به اهدافی که برای این نوع از گردشگری بیان شد، به نظر می‌رسد اقدام به بازدید از اماکن گردشگری تاریک با اهداف مناسب غیراخلاقی به نظر نمی‌رسد اما رعایت برخی نکات در گردشگری سیاه حائز اهمیت است که باید از انجام آن‌ها پرهیز کرد.
از جمله این موارد می‌توان به عکاسی از مردم در لحظات غم، لبخند زدن و خندیدن در اطراف کسانی که سختی را تجربه می‌کنند، رفتار با مردم به گونه‌ای که انگار آن‌ها، نمایشگاه موزه هستند، اظهارات نامناسب، پوشیدن لباس‌های نامناسب، استفاده از زبان نامناسب، التزام به گردشگری بلایای طبیعی برای منافع شخصی، کسب درآمد از سختی‌های دیگران، صحبت کردن با صدای بلند در مورد مسائل نامرتبط و نشان دادن علائم کلی بی‌احترامی اشاره کرد.
منابع:
tourismteacher.com
www.washingtonpost.com
مطالب مرتبط:
