۲۴ خرداد سال ۱۳۹۹ وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از رونمایی اولین نمونه هتل کپسولی وارداتی به ایران خبر داد و اعلام کرد که این کپسول ها به همت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی به کشور وارد شده و قرار است تحت نظارت این کانون در استان های مختلف کشور به عنوان شکل جدیدی از مراکز اقامتی استفاده شود.
در همان خبر از هادی سجادی راد، مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی نقل شد که در فاز اول قرار است ۲۰۰ دستگاه از این هتل های کپسولی در شهرهای مختلف از جمله، تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز راه اندازی شود تا به عنوان یک محل اقامت و استراحت کوتاه مدت برای گردشگران مورد استفاده قرار گیرد.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در مراسم رونمایی خصوصی از نمونه این هتل ها گفت: یکی از مزایای این اماکن اقامتی این است که باعث تحول در اکو کمپ ها خواهد شد و به عنوان یک محل اقامتی مناسب و بصرفه می تواند در اماکنی مانند کمپ های مختلف، فرودگاه ها، پایانه های مسافربری، راه آهن در اختیار گردشگران قرار گیرد.
واردات این هتل های کپسولی در شرایطی که صنعت گردشگری با همه گیری ویروس کرونا دچار چالش های اقتصادی بسیار شده و تا آن وقت از حمایت مالی بهره مند نشده بود، انتقادهای زیادی را متوجه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرد. واردکنندگان این هتل ها معتقدند بودند استفاده از این کپسول ها برای گردشگری مزیت اقتصادی است و به محیط زیست کمک خواهد کرد.
برنامه کانون جهانگردی و اتومبیلراتی طبق آن چه در مراسم رونمایی این کپسول ها اعلام شد تولید پنج هزار کپسول در داخل کشور در فاصله شش ماه تا دو سال با الگوگیری از نمونه های وارداتی و استقرار آنها در بیش از ۸۰ نقطه شناسایی شده بود.
آن زمان حواشی زیادی درباره هزینه ارزی که برای واردات انبوه این محصول صرف شده ایجاد شد، با این وجود نه از تعداد هتل های کپسولی وارداتی آماری داده شد و نه از هزینه ارزی که صرف خرید آن ها شده بود. در مرداد ۹۹ حسین اربابی، مدیرعامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران در مصاحبه ای واردات گسترده هتل کپسولی به ایران را تکذیب کرد و گفت که حدود ۱۰ مورد از این هتل ها توسط بخش خصوصی به کشور وارد و رونمایی شده است. اما در شهریور ۹۹ سجادی راد، مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی درباره تعداد هتل های کپسولی واردشده به کشور گفت: فقط پنج کپسول وارد شده و قرار است در فرودگاه استفاده شوند.
سوای اینکه هنوز به طور دقیق مشخص نیست چه تعداد از هتل های کپسولی به کشور وارد شده و چه میزان ارز برای آنها هزینه شده است، اکنون سرنوشت نامعلوم کپسول های واردشده و خط تولید داخلی وعده داده شده مساله است.
حسین اربابی، مدیرعامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران پیرامون اینکه هتل های کپسولی در انبار خاک می خورند به چنین جملاتی بسنده می کند: هر چیز جدیدی را برای مردم و مسئولان بخواهید جا بیاندازید، آنقدر سختی و مشقت دارد که حد و حساب ندارد. مثلا آخرین رفت و برگشت های ما با جامعه هدف فرودگاه ها به بیش از ۵۰ جلسه رسید.
هادی سجادی راد، مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی هم پیرامون اینکه هتل های کپسولی در انبار خاک می خورند می گوید: پنج یونیت در وزارت گردشگری نمایش داده شد که ظرفیت ۱۰ نفر را داشت. ما از ابتدا هم بنای واردات نداشتیم. آن پنج یونیت هم حالا در انبار هستند.
او گره کار هتل های کپسولی را که قرار بود خط تولید داخلی داشته باشند و در کمپ های کویری، فرودگاه و بیمارستان مستقر شوند در خارج از این کانون می بیند و توضیح می دهد: بنا به درخواست شرکت فرودگاه ها، نمونه ای از محصول واردشده را در ساختمان اداری آن مستقر کردیم، چون خیلی از رؤسای فرودگاه ها هفتگی در آن مکان حضور دارند و به این شکل، کپسول ها در معرض دید آنها قرار می گرفت. بسیاری از رؤسای فرودگاه ها کار را دیده اند و بسیار مشتاق اند. اگر موانع را در سیستم خودمان برطرف کنیم آمادگی داریم حداقل در پنج فرودگاهی که از ابتدای امر مدنظرمان بود آن ها را مستقر کنیم، اما بروکراسی اداری که وجود دارد، متاسفانه اذیت می کند.
او یادآوری می کند: نگاه مان درباره هتل کپسولی ارائه سرویس لاکچری گران قیمت نبوده است. از روز اول هم گفته ایم در تمام دنیا زیرساخت اقامتی ارزان قیمت وجود دارد.
سجادی راد اضافه می کند: وقتی می خواهید سرویسی را با قیمت اقتصادی در اختیار مخاطبان قرار دهید، طبیعتا چارچوب های اقتصادی پروژه متفاوت می شود. مثلا در طرح توجیهی هتل های کپسولی، هزینه ای که در نظر گرفته شده برای اقامت مصرف کننده در ساعت اول ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان بود که مبلغ آن با افزایش ساعت اقامت به صورت پلکانی کاهش پیدا می کرد، به طوری که بعد از چهار ساعت، هزینه به پنج هزار تومان به ازای هر ساعت اقامت می رسید.
او درباره اینکه چرا با وجود بروکراسی فرودگاه ها، این پروژه از طریق مراکز و یا اماکن دیگر پیگیری نشد، می گوید: ما با بیمارستان ها هم مذاکراتی داشتیم، با وجود این که در ابتدای امر خیلی استقبال کردند؛ چرا که برای ساماندهی همراهان بیماران خیلی می توانست موثر باشد، ولی وقتی وارد کار شدیم با عدم همکاری این بخش ها مواجه شدیم.
سجادی راد تاکید می کند: نگاه ما تسهیل گرانه است. این کار را به عنوان منبع درآمد درنظر نگرفته ایم. هدف این است باگ هایی که در سیستم اقامتگاهی کشور وجود دارد با نگاه حمایتی وزارتخانه برطرف شود، ولی از نظر دستگاه های دیگر اگر پروژه ای سودآوری داشته باشد وارد آن می شوند. دغدغه خدمات دهی وجود ندارد. اگر منافع زیادی داشته باشد همراهی می کنند.
او ادامه می دهد: دغدغه خدمات دهی باید وجود داشته باشد، چون درحال حاضر ۱۵ سرویس خدماتی اقامتی نسبت به استاندارد جهانی عقبیم. باید این سرویس ها در فرودگاه ها و حتی به مراکز درمانی اضافه شود. در کشورهای دیگر معمولا مشکل اقامت کمتر وجود دارد، ولی در ایران حتی اقامت همراه بیمار مساله است. مسؤولان یکی از بیمارستان ها اذعان می کردند از ساعت ۱۲ شب به بعد باید از بین درخت ها همراهان بیمار را پیدا و از محوطه بیمارستان خارج کنند. حتی وقتی در بیمارستان را می بندند صبح می بینند همان افراد از دیوار وارد محوطه بیمارستان شده اند، چون جایی برای اقامت ندارند. وقتی با همان مجموعه درمانی برای استقرار این سیستم اقامتی ارزان صحبت می کنیم می گویند بودجه نداریم، بعد که ما وارد عمل می شویم و می خواهیم زیرساخت این اقامت را برای آن ها تامین کنیم، متوجه می شویم مشکل اصلا بودجه نبوده است. این پروژه فعلا در چنین گیر و دارهایی گرفتار است.
مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در پاسخ به این سوال که چطور یک وزارتخانه قدرت و نفوذ برای استقرار این چند کپسول و یا راه اندازی خط تولید آن را ندارد؟ اظهار می کند: در اکثر شئونات کشور زمانی که موضوع بین دو شخصیت حقوقی مستقل مطرح می شود، حتی زمانی که منافع مشترک دارند و همسو هستند، این امکان همچنان مطرح است که دغدغه مشترک نداشته باشند.
سجادی راد درباره اینکه درحال حاضر روی تولید چه تعداد هتل کپسولی برنامه ریزی شده است؟ می گوید: هتل کپسولی مثل تولیدات دیگر نیست، براساس پروژه ای که تعریف می شود این آمادگی وجود دارد تعداد مورد نظر تولید و در اختیار گذاشته شود. مثلا طی مذاکراتی که با شرکت فرودگاه ها داشتیم قرار شد در پنج فرودگاه، ۱۰ هتل کپسولی مستقر شود.
او درباره شرکت هایی که ساخت را باید انجام دهند نیز توضیح می دهد: در همان روزهای نخست از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای تولید این محصول در داخل اطلاع رسانی انجام دادیم. چند شرکت دانش بنیان مراجعه کردند و گفتند دو ماه دیگر نمونه هایی را ارائه می دهند، اما بیشتر در حد حرف بود، چون بعد تلفنشان را هم جواب ندادند. شرکت های دیگر اما مطالعاتی را انجام دادند و حتی کارخانه هایی را که می توانند مواد اولیه تولید کنند نیز شناسایی کرده اند. الان تمام اجزای خط تولید در داخل فراهم است، ولی آن شرکت دانش بنیان یک عدد مشخص برای تولید نیاز دارد تا کار را شروع کند، این که محصولی تولید شود و مستقیم به انبار برود که منطقی نیست.
مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در پاسخ به این پرسش که آیا پیش از واردات چنین محصولی، مطالعه و نیازسنجی در داخل انجام شده بوده و اگر این طور بوده چرا هنوز سایر بخش ها متقاعد نشده اند و چرا هنوز بعد از یک سال در هیچ کجا این هتل های کپسولی مستقر نشده است؟ می گوید: برای این که نگاه مان متفاوت است. نیاز نبود قبل از واردات صحبت شود. لازم بود ابتدا تلنگر وارد شود. البته آن تلنگر به بدنه جامعه یا ذی نفعان وارد شد، اما نگاه مان با آن هایی که باید همراه می شدند، متفاوت است. ما فکر می کنیم آنها توجیه هستند و حتی نمونه هایی را در کشورهای دیگر دیده اند، اما وقتی می خواهیم کار را با هم شروع کنیم، توقع دارند مطابق استانداردهای آن ها عمل کنیم و مواردی مثل حق الارض و حق السهم طلب می کنند.
سجادی راد در پاسخ به اینکه آیا می توان نتیجه گرفت که این پروژه به لحاظ اقتصادی جذاب نبوده است؟ اظهار می کند: پروژه زمانی که تعریف می شود جدول های اقتصادی دارد که میزان سرمایه گذاری اولیه، هزینه بهره برداری سالانه و درصد سود برای سرمایه گذاری در آن مشخص است. به هر حال باید کاری کنیم که شرکت دانش بنیان در انتها متضرر نشود. مثلا در پروژه های عمرانی یا شهرداری ها برای ترغیب بخش خصوصی حداقل باید ۴۰ درصد سود درنظر گرفته شود که سرمایه گذار را وارد کار کند. اما نظر شرکت فرودگاه ها این بود که حداقل سود ۲۵ درصد باشد. با این شرایط هیچ سرمایه گذاری وارد نمی شد. با این حال، شرکت های دانش بنیان را متقاعد کردیم که هر پروژه دانش بنیانی لزوما به تولید حجم زیادی پول ختم نمی شود و در واقع قرار است یک خدمات جدید ارائه شود. تمام اهتمام مان را گذاشتیم که این شرکت دانش بنیان را همراهی کنیم اما فضای کلی همراه نیست و طرف های مقابل علی رغم اینکه در نامه هایشان ابراز تمایل می کنند، اما در مذاکره و عمل به نقطه مشترک نرسیده ایم.
مطالب مرتبط:
