بنای یادبود قهرمان گمنام (Monument to the Unknown Hero) که در بالای کوه آوالا، جنوب شرقی بلگراد قرار گرفته، یادبودی از قهرمان کشته شده در جنگ جهانی اول است. این بنا توسط مجسمه‌ساز معروف صربستانی، ایوان منتروویچ (Ivan Meštrović) طراحی شده و در سال‌های ۱۹۳۴ الی ۱۹۳۸ بر روی محل دفن سرباز گمنام صربستانی ساخته شد.
الکساندر اول – بنای یادبود جنگ جهانی
زمانی که اعضای نیروهای متفقین شروع به ساخت بناهای یادبود سربازان گمنام در کشورهای خود کردند، پادشاه الکساندر اول یوگسلاوی نیز تصمیم گرفت یک ساختار مشابه در صربستان بسازد. طبق دستور پادشاه بنای یادبود باید بر بالای کوه آوالا ساخته می‌شد. پیش از این بنای یادبودی در بالای کوه آوالا در سال ۱۹۲۲ ساخته شده بود. به اعتقاد بسیاری این بنا، مقبره سرباز گمنام صربی بود که در سال ۱۹۱۵ توسط نارنجک اتریشی-مجارستانی کشته شده بود.
قبل از شروع ساخت بنای یادبود جدید در سال ۱۹۳۴، بقایای از سازه‌های قرون وسطایی بر بالای تپه دیده می‌شد. استحکامات متعلق به شهرباستانی ارنوف بود که به منظور ساخت بنای یادبود جدید توسط دینامیت تخریب گردید تا فضا برای ساخت بنای جدید خالی گردد. پادشاه الکساندر اول سنگ بنای یادبودی جدید را در ۲۸ ژوئن ۱۹۴۳ درست چند ماه قبل از ترورش گذاشت. زمانی که ساختمان یادبود جدید در سال ۱۹۳۸ به پایان رسید، تابوت به همراه بقایای جسد سرباز گمنام به سرداب بنای یادبود جدید منتقل گردید.
طراح بنای یادبود
بنا توسط مجسمه‌ساز مشهور ایوان منتروویچ طراحی و توسط مهندس استوان شیوانوویچ (Stevan Živanović) اجرا شد. همانطور که گفته شد ساخت بنای یادبود شهدای گمنام به دستور پادشاه الکساندر اول یوگسلاوی برای بزرگداشت قربانیان جنگ‌های بالکان (۱۹۱۲-۱۹۱۳) و جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) انجام شد. اعضای ارتش سلطنتی و نیروی دریایی یوگسلاویی در ساخت و نصب بلوک‌ها مشارکت داشتند.
مادران سربازان گمنام
بنای یادبود در واقع به شکل تابوتی بزرگ طراحی شده که از گرانیت سیاه برای ساخت آن استفاده گردیده است. تابوت (بنای یادبود) توسط نمایندگان تمام مردم پادشاهی یوگسلاوی (به صورت مجسمه) احاطه شده است. آنان زنانی از بوسنی، مونته‌نگرو (Montenegrin)، کروات، اسلوونی، دالماسی (Dalmatian)، ووی‌وودینا (Vojvodina)، صربستان هستند. در واقع این مجسمه‌ها نمادی از مادرانی است که سربازان قهرمان برای کشور خود تربیت کردند تا جان خود را فدای دفاع از کشورشان کنند.
همچنین بر روی کتیبه بالای تابوت نوشته شده: “الکساندر اول پادشاه یوگسلاوی به قهرمان گمنام”. این بنای تاریخی دارای ۴۸ فوت (۱۴.۵ متر) ارتفاع و ۱۱۸ فوت (۳۶ متر) طول است، در حالی که پله‌ها از سمت در ورودی حدود ۹۳ متر طول دارند. اطراف بنا نیز در سال ۲۰۰۶ محوطه‌سازی شد.
بنای یادبود قهرمان گمنام – بنای فرهنگی شاخص
بنای یادبود قهرمانان گمنام در سال ۱۹۸۷ به عنوان یک بنای فرهنگی شاخص و مهم از طرف جمهوری صربستان مورد حفاظت قرار گرفت. لازم است بدانید که بلافاصله بعد از ساخت بنا، مناقشات آغاز شد. مردم اعتقاد داشتند که قهرمان گمنام برای پادشاهی صربستان جنگیده و کشته شده اما پادشاه یوگسلاوی از این قهرمان گمنام صربی به نفع خود و گسترش پادشاهی خود استفاده کرده است.
این منطقه خیلی زود تبدیل به مکانی برای پیک نیک و خوش‌گذرانی مردم صربستان شد. بنای یادبود به ویژه در هنگام مه صبحگاهی با چشم‌انداز جنگل، منظره بی نظیری را برای بازدیدکنندگان به تصویر می‌کشد. برای استقبال از مهمانان، در نزدیکی بنا هتلی ساخته شد که چشم انداز این منطقه را زیباتر کرده است.
هویت ناشناخته قهرمان گمنام
چندین مورخ برجسته از بلگراد و سارایوو (Sarajevo) ادعا کرده‌اند که قهرمان گمنام این بنا فردی از صربستان است. سلیمان بالیک (Sulejman Balić) یک سرباز از دوگاپولجانا (Duga Poljana)، شهری در میان نووی‌پازار (Novi Pazar) و سجنیکا (Sjenica) بوده و در ارتش صربستان علیه ارتش اتریش-مجارستان می‌جنگید.
مراسم‌های بزرگداشت
اغلب گرامیداشت‌های رسمی صربستان در این بنا یادبود برگزار می‌شود. رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و دیگر مقامات از بنای یادبود در تاریخ‌هایی مانند روز ملی صربستان (۱۵ فوریه)، روز پیروزی (۹ مه)، و ۱۵ سپتامبر (تاریخی که جبهه سالونیکا در سال ۱۹۱۸ شکسته شد) دیدن می‌کنند و مراسم اهدای حلقه گل را انجام می‌دهند.
شباهت یادبود شهید گمنام به آرامگاه کوروش
بنای قهرمان گمنام آوالا بسیار شباهت به مقبره کوروش کبیر در استان فارس دارد. طراحی آنها مشابه هم هست.
علت شباهت مقبره کوروش و یادبود قهرمان گمنام بلگراد مشخص نیست. البته شباهت‌هایی که برخی از اماکن تاریخی با هم دارند، اغلب یا به علت اقتباس گرفتن بوده یا همزان در یک دوره ساخته شده‌اند. برای مثال آرامگاه «گور دختر» در بوشهر، به آرامگاه کوروش بسیار شبیه است که این شباهت ممکن است به دلیل نزدیکی زمان ساخت این آثار باشد. اما ساختمانی شبیه به آرامگاه کوروش در اروپایی شرقی با این میزان شباهت بسیار عجیب است.
مطالب مرتبط:
