به‌گزارش میراث‌آریا، امروز گردشگری خلاق مفهوم شناخته شده‌ای در صنعت گردشگری است که با شعار «موزه‌های کمتر، میدان‌های بیشتر» نسل سوم گردشگری بعد از گردشگری ساحلی و گردشگری فرهنگی محسوب می‌شود. این سبک از گردشگری به گردشگران فرصت رویارویی مستقیم با فرهنگ و هنر بومی کشورها را می‌دهد. گردشگران در این نوع از گردشگری می‌توانند حضور در دوره‌های مختلف و متنوعی از جمله نقاشی، موسیقی، آشپزی، صنایع‌دستی محلی را تجربه کنند و در تورهای مختلف آشنایی با تاریخ باستان، فرهنگ و هنر شرکت کنند.
۲۵ خردادماه ششمین روز از هفته صنایع‌دستی است که با عنوان «گردشگری خلاق، شهرها و روستاهای صنایع‌دستی» نامگذاری شده است و به این بهانه در سایت رسمی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، طی گزارشی به بررسی مفهوم «گردشگری خلاق» و معرفی «شهرها و روستاهای صنایع‌دستی ایران» پرداخته شده و از قابلیتهای ایران در زمینه گردشگری خلاق و معرفی صنایع دستی ایران به دیگر کشورها و گردشگران خارجی و داخلی سخن به میان آمده است.
گردشگری خلاق، فرصتی برای بهبود قدرت خلاقیت
از دیدگاه مبدعان عنوان «گردشگری خلاق» (Creative Tourism) این شاخه از گردشگری این‌گونه تعریف شده است: «گردشگری خلاقانه نوعی از گردشگری است که به بازدیدکنندگان برای بهبود قدرت خلاقیت‌شان از طریق مشارکت فعال در برخی دوره‌ها و نیز یادگیری تجربیات کمک می‌کند، تجربیاتی که در حقیقت ویژگی اصلی مقاصد توریستی هستند که این افراد به آنجا برده می‌شوند. اجرای یک کنسرت در بارسلونا، راه‌انداختن کباب‌پز خود در برزیل یا حتی اجرای یک موسیقی شاد، برخی از کارهایی هستند که گردشگران خلاق در هنگام سفر مشتاق به تجربه آن‌ها هستند.»
حضور ۲۹۵ شهر خلاق از ۹۰ کشور در جهان در شبکه شهرهای خلاق یونسکو
شبکه شهرهای خلاق یونسکو در سال ۲۰۰۴ برای ارتقای همکاری بین شهرهایی که خلاقیت را عامل اصلی توسعه شهری خود می‌دانستند، راه‌اندازی شد. طبق آمار تا سال ۲۰۱۷، ۱۸۰ شهر از ۷۲ کشور در شبکه عضو شده‌اند و تا سال ۲۰۲۱ تعداد کل ۲۹۵ شهر خلاق از ۹۰ کشور در جهان در شبکه وجود دارند.
تجربه های ناب‌تری فراتر از حضور در هتل‌های لوکس؛ از ساخت کوزه‌های سفالی تا تجربه طعم و مزه‌های تازه در گردشگری خلاق
گردشگری خلاق فرصت‌های تازه‌ای را در فضای توریسم و گردشگری پیش روی کشورها و البته گردشگران قرار داده است. گردشگران در این نوع از گردشگری از تجربه بازدیدی کوتاه و مختصر از موزه‌ها و اماکن تاریخی کشورها و اقامت در هتل‌های لوکس چندستاره فراتر رفته و با حضور در بطن جامعه‌ای که به آن سفر کرده‌اند به تجربه ناب‌تری دست خواهند یافت، از تجربه حضور در یک کارگاه سفالگری و ساخت کوزه یا گلدانی سفالی تا پختن غذاهای جدید و تجربه طعم‌های تازه از دل آشپزی ملل مختلف در کوچه پس کوچه‌های شهرهای مقصد. گردشگری خلاق علاوه بر افزایش مهارت‌های گردشگر، پیوند عمیقی بین او و فرهنگ و آداب و سنن مردم بومی برقرار می‌کند. احیای میراث ناملموس، خلق ارزش افزوده بالا، استفاده از خلاقیت به‌عنوان منبعی پایدار و همیشگی از دیگر آثار گردشگری خلاق است.
دست‌های پُر ایران در شورای جهانی صنایع‌دستی؛ ۱۴ شهر و روستای ایران ثبت جهانی شد
بنابراین گزارش ۵۴ سال از عضویت ایران در شورای جهانی صنایع‌دستی (wcc) می‌گذرد و تا به امروز ۱۴ شهر و روستای کشور صنایع‌دستی خود را در این شورا به ثبت رسانده‌اند.
اصفهان، مقصدی بی‌نظیر برای گردشگری خلاق
اصفهان که یکی از قطب‌های بزرگ صنایع‌دستی و گردشگری کشور است در سال ۱۳۹۵ با عنوان شهر جهانی صنایع دستی در این شورا ثبت شده است. بیش از ۲۲ هزار جاذبه تاریخی، فرهنگی و مذهبی در دل اصفهان وجود دارد که ۱۸۰۰ اثر ثبت ملی و پنج اثر ثبت جهانی شده و ۱۰۲ اثر صنایع‌دستی این استان مهر اصالت یونسکو را دارد. خاتمکاری، میناکاری، گچبری، گره‌چینی، قلمدان‌سازی، کاشی‌کاری، مسگری، منبت‌کاری، سفالگری، قلمزنی، مینیاتور، قالی‌بافی، زری و مخمل بافی، قلمکاری، فیروزه کوبی، زمردگری از جمله صنایع‌دستی اصفهان است. با این میزان از تنوع صنایع‌دستی، تعدد آثار تاریخی و با تکیه بر پیشینه فرهنگی و بومی و همچنین هنر بی نظیر و اصیل هنرمندان اصفهانی شاید گزافه نباشد اگر بگوییم اصفهان یکی از قطب‌های صنایع‌دستی و گردشگری جهان نیز هست و می‌تواند مقصدی بی‌نظیر برای گردشگری خلاق باشد.
میبد شهر جهانی زیلو؛ دست بافته‌هایی از ذوق و هنر یزدی‌ها
شهرستان میبد در استان یزد از دیگر شهرهای ثبت شده در شورای جهانی صنایع دستی است. زیلوبافی در میبد به قدری رواج داشته و دارد که این شهر را به عنوان شهر جهانی زیلو می‌شناسند. دست بافته‌هایی که در عین سادگی دنیایی از ذوق و هنر را در رج به رج خود نهفته‌اند. زیلو با نخ پنبه بافته می‌شود و به همین دلیل مناسب استفاده در مناطق کویری است. زیلوبافی هنر مردمان شهر تاریخی میبد است. تجربه حضور در یک کارگاه زیلو بافی و مشاهده بافت این کف‌پوش‌های تاریخی قطعا برای هر گردشگری می‌تواند تجربه‌ای جذاب را رقم بزند.
تبریز، فرصتی ناب برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری خلاق
تبریز دیگر شهری است که در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده است و می‌تواند مقصد هدف گردشگران خارجی باشد. تبریز در سال ۱۳۹۵ به عنوان شهر جهانی فرش قالی دست بافت به ثبت جهانی رسیده است. در شرایطی که بسیاری از کشورها به دنبال تخریب بازار جهانی فرش ایرانی هستند، سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری خلاق در شهر تبریز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
لالجین همدان، مقصدی بی‌نظیر برای گردشگری خلاق
لالجین همدان، پایتخت سفال و سرامیک ایران که سال‌هاست مقصد گردشگران بسیاری در داخل کشور است، ظرفیت‌های عظیمی در حوزه گردشگری خلاق دارد که می‌تواند پیوند عمیقی بین فرهنگ بومی مردمان این سرزمین با گردشگرانی از سایر ملل و اقوام برقرار کرده و به معرفی فرهنگ اصیل ایرانی و صنایع دستی استان همدان بپردازد. قدمت ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ ساله این هنر در همدان نشانگر پیشینه قوی، تاریخی، فرهنگی و هنری مردمان همدان است.
شیراز، پیوندی عمیق میان طبیعت، تاریخ و فرهنگ
در شیراز پیوندی عمیق میان طبیعت، تاریخ و فرهنگ برقرار است. اولین اشاره به نام شیراز، بر روی لوح‌های گلی ایلامی به ۲ هزار سال پیش از میلاد، باز می‌گردد. شیراز هم مانند اصفهان از دیرباز نامش با فرهنگ، ادب، هنر و تاریخ گره خورده است. خاتمکاری، معرق‌کاری، نقره‌کاری، جوک‌کاری، منبت‌کاری، قلمزنی، کاشی هفت‌رنگ، صنایع‌دستی دست بافت، گیوه، نمدمالی، سفالگری، پارچه‌های رنگی عشایر، میناکاری، شیشه گری، مینیاتور، نقاشی گل و مرغ صنایع‌دستی شیراز است. شهر شیراز خود به تنهایی ظرفیتی عظیم در حوزه گردشگری خلاق برای کشور محسوب می‌شود که باید مورد توجه بیش از پیش قرار بگیرد.
از سنگ‌های قیمتی مشهد تا چادر شببافی قاسم آباد؛ ایران گنجینه‌ای از هنر و خلاقیت
ملایر شهر جهانی مبل و منبت جهانی با ظرفیت تولید ۵۰ درصد از مبلمان منبت کشور، مشهد شهر جهانی سنگ‌های قیمتی با دارا بودن ۳۹ گونه متفاوت از سنگ‌های قیمتی، سیرجان شهر جهانی گلیم، مریوان شهر جهانی کلاش با قدمتی بیش از هزار سال، آباده شهر جهانی منبت کاری با قدمت حدود هزار و ۵۰۰ سال، زنجان شهر جهانی ملیله، خراشاد استان خراسان جنوبی روستای جهانی توبافی، قاسم‌آباد استان گیلان روستای جهانی چادر شببافی و کلپورگان روستای جهانی سفال دست ساز از دیگر شهرها و روستاهای ثبت شده ایران در شورای جهانی صنایع‌دستی هستند که هر کدام دنیایی از هنر اصیل ایرانی، فرهنگ و تاریخ را دل خود جای داده‌اند.
شورای جهانی صنایع‌دستی شهرهایی از جهان که دارای مزایای اقتصادی و فرهنگی هستند را برمی‌گزیند. شهرهایی که می‌توان با ساخت دهکده‌های گردشگری در آن‌ها برای ترویج گردشگری خلاق جهانی از آن‌ها به نفع کشورها و صنعت گردشگری بهره برد.
کشور ایران با ۱۴ شهر و روستای ثبت شده در شورای جهانی صنایع‌دستی دارای ظرفیت‌های بسیاری در حوزه گردشگری خلاق است و از سردمداران گردشگری و ثبت جهانی صنایع دستی در دنیا است. ظرفیت‌های ایران در حوزه گردشگری خلاق و صنایع‌دستی را نباید نادیده گرفت و در راستای پیشبرد هرچه بهتر اهداف فرهنگی و اقتصادی کشور باید از این ظرفیت فوق العاده، بهره برد. گردشگری خلاق، علاوه بر ترویج فرهنگ و سنت‌های اقوام ایرانی، بازگرداندن جایگاه حقیقی صنایع‌دستی ایران در بازارهای جهانی، معرفی صنایع‌دستی ایرانی در دنیا و کسب بازارهای پایدار و جدید در جهان، به رونق گردشگری به ویژه گردشگری خلاق و توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند.
